Το συνέδριο των νεκρών

“Το συνέδριο των νεκρών” συνιστά ένα δριμύ κατηγορώ εναντίον του πολέμου, εναντίον κάθε μορφής πολέμου που η ανθρωπότητα διεξήγαγε, όπως και εναντίον κάθε είδους βίας. Αποτελεί ίσως το σημαντικότερο έργο του Τζίνο Τζίνι, ένα βιβλίο κεφαλαιώδους σημασίας στο πανόραμα τόσο της ιταλικής λογοτεχνίας όσο και της ιταλικής πολιτικής ιστορίας.

Δημοσιευμένο το 1921, την επομένη της λήξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, “Το συνέδριο των νεκρών” έγινε αμέσως δυσεύρετο, καθότι κατασχέθηκε και καταστράφηκε από τους φασίστες με ιδιαίτερη λύσσα, γιατί συνιστούσε προσβολή του επίσημου πατριωτισμού, της επίσημης ιδεολογίας και αφήγησης σχετικά με τη σφαγή του Μεγάλου Πολέμου.

Οι νεκροί των μεγάλων πολέμων της ιστορίας συγκαλούν εκτάκτως ένα συνέδριο στο επέκεινα με σκοπό να μάθουν πού οφείλονται όλες αυτές οι νέες αφίξεις και η μεγάλη αναταραχή. Γιατί αυτοί που επιθυμούν να ζήσουν πέθαναν στο άνθος της ηλικίας τους; Μπροστά στην πλημμύρα των νεκρών που προκαλούν τα σφαγεία του Μεγάλου Πολέμου, ο χώρος αρχίζει πλέον να μην επαρκεί για όλους. Αρχικώς μιλούν όσοι στάθηκαν υπεύθυνοι για τον θάνατό τους, οι δήμιοι, οι κατακτητές (ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Ναπολέων, ο Αττίλας, ο Ροβεσπιέρος κ.ά ). Εν συνεχεία παίρνουν τον λόγο οι ίδιοι οι ανώνυμοι νεκροί, οι οποίοι θέτουν και το βασικό ερώτημα: Για ποιον λόγο τελικά σκοτωθήκαμε; Για ποιανού τη θέληση οδηγηθήκαμε στον θάνατο;

“Το συνέδριο των νεκρών ήταν το τελευταίο μήνυμα ενός ανθρώπου ο οποίος σε ολάκερη τη ζωή του είχε κάνει πράξη την αρετή της συγχώρεσης απέναντι στην έλλειψη κατανόησης των ανόητων, την ύβριν των μισαλλόδοξων, την επιθετικότητα των βίαιων. Είναι μάλλον το υψηλότερο έργο του Τζίνο Τζίνι και ακόμη και σήμερα -και ίσως περισσότερο σήμερα από χθες- είναι αδύνατον να το διαβάσει κάποιος δίχως να συγκινηθεί. Το έργο, που κατασχέθηκε αμέσως, καταστράφηκε και σήμερα είναι σχεδόν δυσεύρετο, προκάλεσε στον πράο συγγραφέα του πολλές διώξεις και ενοχλήσεις. Σ’ εμάς τα παιδιά ο Τζίνι ήταν γνωστός κυρίως γι’ αυτό το καταραμένο έργο, για το οποίο όλοι μιλούσαν σκανδαλισμένοι και που κανείς μας δεν είχε διαβάσει· και ιερόσυλος θα ήταν όποιος έδειχνε την αποκοτιά να το διαβάσει…. Πάνω του είχε πέσει μια σιωπή στιγματισμού και αποδοκιμασίας”.

Νορμπέρτο Μπόμπιο