Η φιλοσοφία του Wittgenstein

H φιλοσοφική πρακτική του Αυστριακού φιλοσόφου Ludwig Wittgenstein (1889-1951) δεν αποτελεί μονάχα ριζική απομάκρυνση από την παραδοσιακή, ιδίως την ακαδημαϊκή, φιλοσοφία, αλλά και μια από τις σκοτεινότερες, αδιαφανέστερες και αινιγματικότερες φιλοσοφικές διδασκαλίες. Ο Wittgenstein ισχυρίζεται ότι το νόημα των όσων λέμε βρίσκεται στη χρήση της γλώσσας, ότι δεν τον ενδιαφέρουν οι θεωρίες και οι εξηγήσεις, και ότι τα φιλοσοφικά προβλήματα δεν επιδέχονται λύση ή θεωρητικο-τεχνική πραγμάτευση, αλλά διάλυση και θεραπεία. Εντούτοις, τι ακριβώς σημαίνουν τέτοιες δηλώσεις; Πώς επιθυμεί ο Wittgenstein να τις εκλάβουμε; Συγκροτούν άραγε τις προσωπικές του, άκαμπτες, δογματικές και αδιαπραγμάτευτες πεποιθήσεις, ή μήπως αποτελούν μεθοδολογικούς οδηγούς, πρόσκαιρους σταθμούς στη διαλεκτική της φιλοσοφικής του θεραπευτικής;

Περισσότερο από πενήντα χρόνια μετά τον θάνατο του, ακόμη δεν έχουμε οριστικές και ξεκάθαρες απαντήσεις. Έχει γίνει πια σχεδόν παράδοση οι ερμηνείες του έργου του Wittgenstein να οδηγούν σε αψιμαχίες και διαμάχες. Τα τελευταία χρόνια, με προέλευση σχεδόν αποκλειστικά την αμερικανική φιλοσοφική κοινότητα, μια καινούρια προσέγγιση στη φιλοσοφία του Wittgenstein, η λεγόμενη Νέα Ερμηνεία (ή Τολμηρή Ερμηνεία, ή ο Νέος έχει αρχίσει να παγιώνεται ακριβώς μέσα σ’ ένα τέτοιο κλίμα εντάσεων και αψιμαχιών. Κέντρο βάρους της προσέγγισης αυτής είναι η μεθοδολογική πρακτική του Αυστριακού φιλοσόφου, ειδικά η ερμηνεία των παρατηρήσεων του εκείνων που, καταχρηστικά, θα χαρακτηρίζαμε ως “μεταφιλοσοφικές”. Σημαντική συνιστώσα αυτής της νέας γραμμής σκέψης είναι η επανεκτίμηση του βαθμού της συνέχειας μεταξύ πρώιμου και ύστερου Wittgenstein, και η σύγκλιση των φιλοσοφικών σκοπών του συγγραφέα του “Tractatus” και των “Φιλοσοφικών ερευνών”. Αντίθετα από την ορθόδοξη ερμηνευτική παράδοση, η οποία, ως επί το πλείστον, θεωρεί το “Tractatus” και τις “Φιλοσοφικές έρευνες” δύο διαμετρικά αντίθετα αριστουργήματα, η Νέα Ερμηνεία προάγει την ιδέα της σύγκλισης των δυο περιόδων, τόσο ως προς τον σκοπό όσο και ως προς τη φιλοσοφική μέθοδο που εισηγούνται τα έργα αυτά. […]