“Ελεύθερη Ελλάδα”, “Η φωνή της αλήθειας”

Πριν από μισό και πλέον αιώνα, το 1947, ιδρύεται από το ΚΚΕ, σε συνθήκες εμφύλιας αναμέτρησης, ο Ραδιοφωνικός Σταθμός “Ελεύθερη Ελλάδα”. Λειτουργεί μέχρι το 1956. Μετά από δύο χρόνια σιωπής θα ξαναβγεί στα ερτζιανά, μετονομαζόμενος σε “Φωνή της Αλήθειας”, μέχρι τη μεταπολίτευση του 1974. Με σημερινά κριτήρια, η ιδιαιτερότητά του ως “μέσου μαζικής ενημέρωσης” είναι προφανής για δύο, τουλάχιστον, λόγους. Ο πρώτος έχει σχέση με την ίδια τη λειτουργία του, καθώς παραμένει, απαρχής μέχρι τέλους, πλήρως ελεγχόμενος από τον πολιτικό κώδικα υποταγής στη βούληση της κομματικής εξουσίας την οποία υπηρετεί. Ο δεύτερος, ότι λειτουργεί εξόριστος, εκτός συνόρων της χώρας στην οποία εκπέμπει το κομματικό του μήνυμα, μετακινούμενος από το Βελιγράδι στο Βουκουρέστι και τέλος στο Χάλε της Λιψίας. Επιπλέον, η ομάδα των συντακτών και εκφωνητών του διαβιεί υπό συνθήκες παρανομίας, έγκλειστη και απομονωμένη για λόγους συνωμοτικότητας αλλά και γιατί τα “φιλοξενούντα” καθεστώτα αποκρύπτουν ότι υποθάλπουν το σταθμό ενός αντάρτικου κινήματος γειτονικής χώρας.

Αυτές οι πολιτικές συγκυρίες διαμορφώνουν, εν τέλει, την περίκλειστη συνθήκη εντός της οποίας θα σχεδιασθεί, θα οργανωθεί και θα παραχθεί το έργο του κομματικού και δημοσιογραφικού επιτελείου του Σταθμού. Έργο εντυπωσιακό σε όγκο, ιστορικής σημασίας, αν συνεκτιμηθούν τα ποικίλα περιεχόμενά του: ενημέρωση, προπαγάνδα, οργάνωση, διαδικασίες, μηχανισμοί. Πάνω απ’ όλα, όμως, το υλικό αυτό αποτελεί, για τον ερευνητή, μία ακόμη εστία φωτισμού της πολιτικής σκέψης και πράξης του σημαντικότερου κόμματος της ελληνιής Αριστεράς, στην πλέον δραματική περίοδο της ιστορικής του διαδρομής. Συνάμα, μία απρόσμενα ενδιαφέρουσα γωνία πρόσληψης της μετεμφυλιακής ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας από τη γεωγραφική απόσταση και την πολιτισμική απομόνωση του πολιτικού πρόσφυγα. Αυτό είναι το Αρχείο του Ραδιοφωνικού Σταθμού “Ελεύθερη Ελλάδα”/”Η Φωνή της Αλήθειας”, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου, 370.000 φύλλα δελτίων εκπομπών, απόκειται στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, στη διάθεση των ερευνητών / αναγνωστών.

Η παρούσα έκδοση περιέχει, κατά πρώτο λόγο, το Ευρετήριο του αρχείου των εκπομπών του Ραδιοφωνικού Σταθμού. Επίσης, εκτενή εισαγωγή για την ίδρυση, την οργάνωση, τις μετακινήσεις του Σταθμού, τον πολιτικό και κοινωνικό λόγο, το ύφος και τη γλώσσα του επιτελείου των συντακτών-εκφωνητών του καθώς και των κομματικών καθοδηγητών τους εντός και εκτός των τειχών του ιδιόμορφου εγκλεισμού στον οποίο εκόντες-άκοντες, σε άγριους χωρίς έλεος καιρούς, θήτευσαν.