À Revoir: Theophilos

Ο Εγγονόπουλος συνθέτει, ως ζωγράφος κι αυτός, μια λυρική βιοεργοβιογραφία για τον Θεόφιλο και τον κόσμο του, διατυπώνοντας την άποψή του για τον καλλιτεχνικό βίο και προβάλλοντας την πεποίθησή του για τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα της τέχνης. Η αποποίηση του ακαδημαϊσμού και των ολοκληρωτισμών, ο γενναίος και περιπετειώδης βίος των μεγάλων υπερβάσεων, η αφοσίωση και η αγάπη για την τέχνη, η αντίδραση απέναντι στη βία και στην αδικία αποτελούν μερικές από τις αξίες που ενυπάρχουν στο ποίημα. Καθώς το À Revoir: Theophilos αποτελεί τη δική του συμβολή στην προβολή του Θεόφιλου, ο Εγγονόπουλος αναδεικνύει την τέχνη ως πατρίδα που ο λαϊκός ζωγράφος επέλεξε, ενώ παράλληλα θέτει θεωρητικά ερωτήματα που σχετίζονται με την πρόσληψή του και τις ιδεολογικές συζητήσεις που προκάλεσε το έργο του. Μέσα από την περιγραφή επιλεγμένων έργων του Θεόφιλου, ο Εγγονόπουλος υπερασπίζεται συγχρόνως τις δικές του θεματικές και χρωματικές επιλογές και συνομιλεί με τους δασκάλους και τους καλλιτεχνικούς του συντρόφους.

Το ποίημα αυτό δεν το περιέλαβε ο Εγγονόπουλος σε συλλογή του όσο ζούσε. Το τελικό προσχέδιό του μάλλον τοποθετείται χρονικά στο 1947, έτος που συμπίπτει με τη διοργάνωση της πρώτης ατομικής έκθεσης έργων του Θεόφιλου από το Βρετανικό Συμβούλιο. Η ζωγραφική του Θεόφιλου είχε ήδη ανακαλυφθεί το 1929 από τον Τεριάντ και έκτοτε εκτιμήθηκε και αναδείχθηκε από τη λεγόμενη γενιά του ’30, έχοντας μια σταθερή παρουσία στο έργο του Εγγονόπουλου. Το γεγονός ότι το À Revoir: Theophilos διαφοροποιείται τεχνικά και ειδολογικά από τα υπόλοιπα ποιήματά του την περίοδο αυτή, καθώς πρόκειται για ένα κείμενο περισσότερο προσωπικό και συγχρόνως μεταβατικό μεταξύ δύο κρίσιμων εκδόσεων: του Μπολιβάρ (1944) και της συλλογής Στην κοιλάδα με τους Ροδώνες (1978), μπορεί να δικαιολογεί την απόφαση του Εγγονόπουλου να μην προχωρήσει στην έκδοσή του. Σε αυτή φαίνεται πως συνέβαλε και το τεταμένο πολιτικό κλίμα των εμφυλιοπολεμικών χρόνων, αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που οδήγησε στη χρήση του Θεόφιλου ως πεδίου ιδεολογικών αντιπαραθέσεων και προσεταιρισμών, στο πρόσωπο του οποίου διακυβευόταν η πνευματική ηγεμονία.