Χωρικός σχεδιασμός, θεσμικές μεταρρυθμίσεις και παγκοσμιοποίηση

Πώς ο όρος “Χωρικός σχεδιασμός” -και οι πρακτικές που υπονοεί- τείνει να αντικαταστήσει τους γνωστούς μας όρους “πολεοδομία” και “χωροταξία”; Πώς πρότυπα, “καλές πρακτικές” και κουλτούρες του σχεδιασμού διαχέονται σε παγκόσμια κλίμακα και ποιο ρόλο διεκδικούν οι παγκόσμιοι οργανισμοί, οι ΜΚΟ και η “κοινωνία των πολιτών”; Ποια είναι τα νέα κοινωνικά διακυβεύματα γύρω από την ιδιοκτησία, τη χρήση και την εκμετάλλευση της γης, και πώς συνυφαίνονται με τις επιχειρούμενες νέες σχέσεις μεταξύ χώρου και κοινωνίας;

Το βιβλίο, αφενός, ανατρέχει σε δια-εθνικές και διεπιστημονικές προσεγγίσεις για τη διεθνή ανάπτυξη, το Χωρικό σχεδιασμό, τη χωρική διακυβέρνηση, τη χωρική ανάπτυξη και την κοινωνική παραγωγή του χώρου. Αφετέρου, επικεντρώνεται, μέσα από μία εκτεταμένη έρευνα πεδίου στην Αλβανία κατά την περίοδο της “μετασοσιαλιστικής μετάβασης”, στην παραθαλάσσια περιοχή της Xιμάρας – ενός πολλαπλά διαφιλονικούμενου τόπου λόγω του περίπλοκου ιδιοκτησιακού καθεστώτος, των ιδιαίτερων εθνοπολιτισμικών χαρακτηριστικών και των εντεινόμενων πιέσεων για τουριστική ανάπτυξη.

Πηγαίνοντας από το “παγκόσμιο” στο “τοπικό” και από το “τοπικό” στο “παγκόσμιο”, το βιβλίο εξετάζει τρόπους συγκρότησης κυρίαρχων παραδειγμάτων Χωρικού σχεδιασμού και ανάπτυξης, σε συνάρτηση με πολιτικές παγκόσμιων οργανισμών, εθνικά πλαίσια και σχέσεις εξουσίας, κοινωνικές δυναμικές, τυπικές και άτυπες πρακτικές και τοπικές προσλήψεις, αναδεικνύοντας προκλήσεις εφαρμογής και νομιμοποίησης του σχεδιασμού, κοινωνικο-πολιτικά διακυβεύματα, θεσμικές “ρωγμές”, εντάσεις και αντιφάσεις. Ζητούμενο είναι να συμβάλει σε έναν κριτικό αναστοχασμό πάνω στις μεταλλαγές σε αντιλήψεις, λόγους και πολιτικές για το χώρο και το σχεδιασμό, αλλά και στους τρόπους που πολιτικές “θεσμικών μεταρρυθμίσεων” για το Χωρικό σχεδιασμό επιχειρούν να φυσικοποιήσουν εμπορευματικές και επιχειρηματικές σχέσεις γύρω από τη γη, την ιδιοκτησία και τη χωρική ανάπτυξη, ως “νέα” πρότυπα/παραδείγματα, ως κανόνες -με όρους κανονιστικότητας και κανονικότητας- και ως νέες κοινωνικές φαντασιακές σημασίες.