Φιλοσοφία της ιστορίας

Ο Μάρκος Ρενιέρης (1815-1897), τυπικό παράδειγμα “πολιτικού διανοουμένου” του 19ου αιώνα, ερμηνεύει την Ιστορία ως συνεχή πάλη μεταξύ “λαού” (“ουκ εγώ”) και “ατομικότητας” (“εγώ”). Έτσι, ταυτίζει την αρχαιότητα με τη “βασιλείαν του λαού, της ενότητος”, τη “νέαν ιστορίαν” με την “βασιλείαν της ατομικότητας, της ποικιλίας” και τη μελλοντική κοινωνία με την “βασιλείαν του εγώ και του ουκ εγώ, της ενότητος εν τη ποικιλία”, οραματιζόμενος την εποχή που τα δύο αντιμαχόμενα στοιχεία θα συμφιλιωθούν και η ανθρωπότητα θα φτάσει την τελειότητα.