Η άριστη αυτοκρατορία

Μιλώντας για την παρακμή και την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως και “τον κοινωνικό θρίαμβο της αρχαίας εκκλησίας” βλέπουμε τα γεγονότα που σχετίζονται με αυτή την “αξιομνημόνευτη επανάσταση” (σύμφωνα με την αξιομνημόνευτη φράση του Γίββωνα) από την πλευρά των νικητών. […] Στον νικητή ανήκουν τα λάφυρα -και η ιστορία. Και όταν ένας μεταγενέστερος ιστορικός, ακόμα και ένας από τους πιο φημισμένους, αναλαμβάνει να αναδιατυπώσει το αφήγημα περί “του κοινωνικού θριάμβου της αρχαίας εκκλησίας”, κοιτάζοντάς το από την οπτική των ηττημένων και όχι του νικητή και συνεπώς περιγράφοντάς το αντιθέτως ως “το θρίαμβο της βαρβαρότητας και της θρησκείας”, τότε αυτή η ιστορική αναδόμηση εξαρτάται κατά πολύ από αυτά που έχουν διασωθεί, ή, ακριβέστερα, από αυτά που έχουν επιτρέψει οι νικητές να διασωθούν και από αυτά που έχουν επεξεργαστεί και συγκεντρώσει οι διάδοχοί τους.