Ημερολόγιο ενός φαντάσματος

“Γύρω στις 2 το πρωί, ξυπνώ ολότελα. Η σιωπή συρίζει με αυτόν τον ιδιαίτερο τρόπο που παρατηρεί κανείς όταν έχει αϋπνίες. Μια στιγμή περνά, κι έπειτα, πολύ καθαρά, ακούω ν’ ανοίγει η πόρτα μου, αν κι είναι κλειδωμένη (το πρωί θα το επιβεβαιώσω). Ακούω να γυρνούν οι μεντεσέδες, ακόμη και τον πολύ χαρακτηριστικό θόρυβο από το γλωσσίδι της κλειδαριάς που έχει σπάσει και πρέπει να σπρώξεις με το χέρι για να ξανακλείσει η πόρτα.

Κι απαλά, αθόρυβα, η *** μπαίνει στο δωμάτιό μου. Είναι αυτή, δεν χωρά αμφιβολία. Αναγνωρίζω την όψη, το βάδισμα, την έκφραση του χαμόγελού της. Αναγνωρίζω ακόμη και το φόρεμά της: φόρεμα πολύ χαρακτηριστικό, που το φορά μόνο σε ορισμένες περιστάσεις.

Με πλησιάζει και κάθεται σε κάποια απόσταση από το κρεβάτι μου, σε μια πολυθρόνα όπου απέθεσα τα ρούχα μου προτού ξαπλώσω. Κάθεται αναπαυτικά και με κοιτά επίμονα.

Παρατηρώ ότι την βλέπω τόσο καθαρά σαν να ήταν φωτισμένο το δωμάτιο, κι η φωτεινότητα της νύχτας δεν εξηγεί το γεγονός, ούτε η φωσφορίζουσα γραμμή χρώματος απαλού γαλάζιου που περιβάλλει όλο το κορμί της, ούτε και το κοκκίνισμα της σόμπας. Όπως σαλεύει το δεξί της πόδι, καμιά φορά χτυπά στο πάτωμα, που αντηχεί”.

Απ’ όλη την πρώτη γενιά των υπερρεαλιστών, ο Robert Desnos (1900-45) υπήρξε εκείνος κατ’ εξοχήν που συνδύασε επιθυμητική παραφορά και γλωσσική τόλμη: από τα εκτυφλωτικά προϊόντα του αυτόματου λόγου του μέχρι την εκδίπλωση του ερωτικού πάθους στα όρια των λέξεων. Τα περισσότερα από τα γραπτά του της περιόδου εκείνης είναι σημαδεμένα από τη σκιά της τραγουδίστριας Yvonne George, η οριστική εξαφάνιση της οποίας από τη ζωή του Desnos θα συμπέσει με την απομάκρυνσή του από τον υπερρεαλισμό. Τα μικρότερα σε έκταση κείμενα που αφορούν άμεσα εκείνον τον τρελό όσο και απελπισμένο έρωτα ανθολογούνται εδώ: η ερωτική του ποίηση, περιλαμβανομένης της περίφημης συλλογής Στη μυστηριώδη, πεζά, δύο σενάρια (το ένα από τα οποία υπήρξε η βάση για τη διάσημη ταινία του Man Ray “Ο Αστερίας”) και κάποιες απόπειρες ανάλυσης/κριτικής αποτίμησης της George ως καλλιτέχνιδας.