Ιράν. Οι γυναίκες ενάντια στη θεοκρατία

Το κίνημα του Σεπτεμβρίου 2022 στο Ιράν, στο οποίο πρωτοστάτησαν οι γυναίκες και πολύ σύντομα συμπεριέλαβε και τους νεαρούς άνδρες -με αφετηρία την άρνηση της υποχρεωτικής μαντίλας- αποτελεί την κορύφωση των κινημάτων διαμαρτυρίας των τελευταίων δεκαπέντε χρόνων. Το Ιράν, πίσω από το παραβάν που υψώνει η θεοκρατική τυραννία, η βία των Πασνταράν και ο γεωπολιτικός τυχοδιωκτισμός, είναι μια χώρα παράδοξα εκκοσμικευμένη. Οι Ιρανοί, και κατεξοχήν οι νέοι, προσβλέπουν σε μια πλουραλιστική, κοσμική κοινωνία όπου η ενδυματολογική ελευθερία θα συμβαδίζει με την πολιτική ελευθερία, την οικονομική δικαιοσύνη, τις ειρηνικές σχέσεις με τον έξω κόσμο. Ο σχιζοφρενικός χαρακτήρας της αντίθεσης κράτους και κοινωνίας είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο αναπτύχθηκε το κίνημα του 2022.
Και αυτό που ξεκίνησε ως γυναικεία διαμαρτυρία, μετά τη δολοφονία της Μαχσά Τζίνα Αμινί, μεταβλήθηκε σύντομα σε γενικευμένη εξέγερση της νεολαίας ενάντια σε ένα καθεστώς βίας, εκπτώχευσης και ολοκληρωτισμού. Η απελευθέρωση της γυναίκας έγινε για τους διαδηλωτές συνώνυμο της ζωής και της ελευθερίας: «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία».
Η βιαιότητα με την οποία αντιμετώπισε το θεοκρατικό καθεστώς το κίνημα δεν είναι τυχαίο, διότι η άρνηση της υποχρεωτικής μαντίλας πλήττει στην καρδιά του τον ισλαμικό ολοκληρωτισμό, καθώς πυλώνας της σαρία είναι η υποταγή της γυναίκας. Χωρίς την υποχρεωτική μαντίλα, ο θεοκρατικός ισλαμισμός δεν μπορεί να επιβιώσει. Οι νεαροί διαδηλωτές -αγνοώντας το, ίσως- εγκαινίαζαν μια επαναστατική διαδικασία πλανητικών διαστάσεων: την απαρχή της αποϊσλαμοποίησης και της εκκοσμίκευσης των μουσουλμανικών κοινωνιών.
Το βιβλίο του Farhad Khosrokhavar, γραμμένο κατά τη διάρκεια των γεγονότων του 2022, δεν περιορίζεται στην περιγραφή τους, ούτε στην κτηνωδία των δυνάμεων καταστολής, που συνεχίζουν να βασανίζουν και να μαστιγώνουν τους κρατούμενους, γυναίκες και άνδρες, αλλά προσφέρει μια περιεκτική εικόνα του σημερινού Ιράν, από οικονομική, πολιτική, πολιτιστική και οικολογική άποψη. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου είναι ελάχιστες οι σχετικές πληροφορίες, η έκδοσή του αποτελεί πηγή γνώσης, αλλά και ηθικό καθήκον απέναντι στα χιλιάδες θύματα των αγωνιστών της ελευθερίας.