Κάρολος Κουν

Το βιβλίο αυτό συγκεντρώνει αναμνήσεις σχετικές με άγνωστα συμβάντα που ο συγγραφέας είχε ζήσει κοντά στον Κάρολο Κουν στην τριανταπεντάχρονη σχεδόν φιλία τους. Βλέπουν έτσι για πρώτη φορά το φως μερικές σκόρπιες στιγμές από τη ζωή του Κουν, οι πιο πολλές σχετικές βέβαια κατά τρόπο άμεσο με το θέατρο. Ο συγγραφέας εξιστορεί μια σειρά συγκεκριμένα περιστατικά που δείχνουν τον Κουν αληθινό, ανθρώπινο, όπως ήταν, και συμπληρώνουν κάθε άλλη πιο “επίσημη” ή εμπεριστατωμένη αναφορά στον ίδιο και στο έργο του. Περιγράφει, μεταξύ άλλων, εκείνη την “ατέλειωτη νύχτα της Φωκίωνος Νέγρη”, μετά την περιπετειώδη και ατυχή κατάληξη της πρώτης εμφάνισης των “Ορνίθων” στο Ηρώδειο τον Αύγουστο του 1959. Η πικρία, η στενοχώρια και η απογοήτευση που είχε νιώσει ο Κουν εκείνη τη βραδιά όχι μόνο δεν τον έκαμψαν, αλλά αντίθετα ενίσχυσαν την επιμονή, την πίστη και τη δημιουργική του θέληση, που οδήγησαν στην εντυπωσιακή επιτυχία της νέας παράστασης των “Ορνίθων” το 1961. Ο συγγραφέας αναφέρεται επίσης στην επίσκεψη του Ιονέσκο στην Αθήνα, όταν ο Κουν ανέβασε το έργο του “Ο βασιλιάς πεθαίνει”. Περιγράφει την κρίση που ξέσπασε όταν, το 1964, ο Μάνος Χατζιδάκης θέλησε να απαγορεύσει τη χρησιμοποίηση της μουσικής του από το Θέατρο Τέχνης για τις παραστάσεις των “Ορνίθων”. Η δικαστική διαμάχη που ακολούθησε και η τελική συμβιβαστική λύση που δόθηκε δεν επηρέασαν τις φιλικές σχέσεις των δυο μεγάλων καλλιτεχνών. Το σοβαρό οικονομικό πρόβλημα που αντιμετώπιζε πάντοτε το Θέατρο Τέχνης ταλάνιζε τον Κουν, ο οποίος αγωνιζόταν αδιάκοπα να βρει στήριξη προκειμένου να υπηρετήσει τα φιλόδοξα καλλιτεχνικά του σχέδια. Το 1968, η οικονομική ενίσχυση του Θεάτρου Τέχνης από το Ίδρυμα Φορντ βοήθησε τον Κουν να μην περιορίσει τη δραστηριότητά του. Ο ίδιος ο Κουν όμως πέρασε πολύ δύσκολες ώρες, γιατί δεν μπορούσε να συμφιλιωθεί με τη σκέψη ότι θα έπαιρνε χρήματα από ένα αμερικάνικο ίδρυμα όταν στην εξουσία βρισκόταν η χούντα. Στη διάρκεια της δικτατορίας και παρά την ανησυχία του για τις πιθανές αντιδράσεις της λογοκρισίας, ο Κουν ανέβασε το έργο του Σοβιετικού συγγραφέα Γεβγκένι Σβαρτς “Ο Δράκος”. Ο Βίκτωρ Θ. Μελάς περιγράφει σκηνές και στιγμιότυπα από: τη συνεργασία του Κουν με τον Γιάννη Χρήστου για τη μουσική του “Οιδίποδα” (1969), τη σπάνια παράσταση της “Οπερέτας” του Βίτολντ Γκομπρόβιτς (1972), τη μυσταγωγία μιας πρόβας στο υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης, τη συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τσάτσο, την περιοδεία του Κουν το 1977 στη Γάνδη, τις Βρυξέλλες, τη Στοκχόλμη, το Ελσίνκι και το Όσλο.

Από τις σελίδες του βιβλίου του αναδύεται η ευγενική μορφή ενός σπάνιου ανθρώπου που ποτέ δεν σταματούσε να δουλεύει, να σκέφτεται και να δημιουργεί, που αγωνιζόταν άοκνα και σε δύσκολες συνθήκες για να πετύχει αυτά που πίστευε.