Ο αόρατος

Μια “χαμένη” μετάφραση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, της νουβέλας τρόμου και επιστημονικής φαντασίας “The Invisible Man” (“Ο αόρατος άνθρωπος”, 1897) του Χ. Τζ. Ουέλς (1866-1946), που δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην εφημερίδα “Το Άστυ”, το 1901.

Μια άγνωστη μετάφραση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη έρχεται στο φως, μια ακόμη περιοχή της “καταποντισμένης ηπείρου” (όπως εύστοχα έχει χαρακτηριστεί το μεταφραστικό του έργο) αναδύεται: “Ο αόρατος” του Ε. Γ. Ουέλλς. Έναν σχεδόν αιώνα μετά την ανώνυμη δημοσίευσή του υπό μορφήν επιφυλλίδων στην εφημερίδα “Το Άστυ” (1901), η μετάφραση παραδίδεται σήμερα στο αναγνωστικό κοινό με τη φιλολογική φροντίδα του Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου και της Λαμπρινής Τριανταφυλλοπούλου.

Ο Παπαδιαμάντης μετέφρασε τον “Αόρατο άνθρωπο” του H. G. Wells σε μια ζωντανή, στιλπνή, άκρως οικονομική γλώσσα, “απόλαυση των αισθήσεων και πλήρωση των γλωσσικών μας προσδοκιών”, κατά τον ποιητή Νίκο Φωκά. Ποιο είναι όμως το βαθύτερο μυστικό αυτής της απροσδόκητης πλην άκρως ευτυχούς συνάντησης; Είναι οι εκλεκτικές συγγένειες στη σκιαγράφηση των δύο χαρακτήρων; Ο Γκρίφφιν συναντά άραγε την υπό εκκόλαψη Φραγκογιαννού; Είναι η υπέρβαση των ορίων της επιστήμης, της ηθικής, των αξιών της κοινωνίας, το “ψήλωμα του νου” που καθιστούν τον ήρωα του Ουέλλς τραγικό πρόσωπο, συγγενικό με τη “Φόνισσα” (1903); Είναι ενδεχομένως η κοινή κληρονομιά του ύστερου ρομαντισμού που ωθεί τους δύο συγγραφείς να εκθέσουν την ψυχική άβυσσο των ηρώων τους; Ή μήπως είναι ο κοινός στερημένος βίος; Ο Ουέλλς, που μετέρχεται στα νιάτα του πλήθος επαγγελμάτων, συναντά τον “ισόβια δεμένο στο μεταφραστικό μαγγανοπήγαδο” Παπαδιαμάντη; Όποια κι αν είναι η απάντηση, γεγονός παραμένει ότι κρατάμε στα χέρια μας τον μοναδικό καρπό αυτής της συνάντησης.