Για την κυρίαρχη ιδεολογία η Επανάσταση του 1821 ήταν «φιλελεύθερη», «εθνική» και «δημοκρατική». Αυτοί οι χαρακτηρισμοί, αν και δεν είναι εντελώς αβάσιμοι, δεν αρκούν για να αποδώσουν την περιπλοκότητα, τις αντιφάσεις, τις αντινομίες και την πολλαπλότητα που χαρακτηρίζουν το 1821, όπως και κάθε πραγματική επανάσταση. Ο παρών συλλογικός τόμος επιχειρεί να σκιαγραφήσει μια πανοραμική εικόνα της Επανάστασης, που να σώζει κατά το δυνατόν τα φαινόμενα στην πολυσημία και την αντιφατικότητά τους, να δείχνει τη διακριτότητα των πολλών επιπέδων, σχεδίων, καταγωγικών γραμμών, τον υβριδικό χαρακτήρα των καταστάσεων κ.λπ. Περιέχει 49 από τις 74 εισηγήσεις που έγιναν στο συνέδριο «1821: Η γνωστή-άγνωστη επανάσταση. Μια παράδοση ανταρσίας». Ήδη ο τίτλος του συνεδρίου δηλώνει τις δύο παραδοχές πάνω στις οποίες εδράζεται ο τόμος: α) Η Επανάσταση είναι γνωστή-άγνωστη, τη γνωρίζουμε λιγότερο καλά απ’ ό,τι τη Γαλλική ή τη Ρωσική. β) Το εγχείρημα του συνεδρίου (και της έκδοσης των πρακτικών) προσεγγίζει την Επανάσταση από τη σκοπιά μιας παράδοσης ανταρσίας, η οποία ξεκινάει πολύ πριν το 1821 και φτάνει μέχρι τις μέρες μας.
Το συνέδριο και η έκδοση των πρακτικών αποτελούν μια παρέμβαση στη δημόσια συζήτηση, η οποία στοχεύει να συμβάλει σε μια επιστημονικά θεμελιωμένη κριτική της ηγεμονικής ιδεολογίας, στην προοπτική της ανάπτυξης της κοινωνικής (ταξικής) και πολιτικής συνείδησης των φορέων που είναι ικανοί να αναγεννήσουν, σε σύγχρονα συμφραζόμενα, την παμπάλαιη παράδοση ανταρσίας.
