Ιμπεριαλισμός

Το έργο του J. A. Hobson “Ιμπεριαλισμός. Μια μελέτη”, που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1902, θεωρείται ακόμα, παρά την πάροδο ενός και πλέον αιώνα, η κλασική συμβολή για τη μελέτη του φαινομένου, την οποία και εγκαινιάζει.

Εστιάζοντας στη Βρετανική Αυτοκρατορία της περιόδου αλλά και στη ραγδαία επέκταση της κεφαλαιοκρατίας στην Αφρική και στην Ασία στην καμπή του 20ού αιώνα, η ανάλυση του Hobson αφενός επιχειρεί να διερευνήσει τους πολιτικοοικονομικούς μηχανισμούς που καθιστούν εφικτή και επιθυμητή την ιμπεριαλιστική πολιτική, και αφετέρου συγκεντρώνει το κριτικό ενδιαφέρον του στις επιπτώσεις μιας τέτοιας πολιτικής τόσο στο εγχώριο πολιτικό σύστημα όσο και στις διεθνείς σχέσεις.

Το επιχείρημα του Hobson διαρθρώνεται με ρητά κριτική διάθεση και αποτελεί μια παραδειγματική αποτύπωση της κρίσης του κλασικού φιλελευθερισμού και της πολιτικής υπέρβασής του προς την προοπτική ριζοσπαστικών κοινωνικών μεταρρυθμίσεων.

Το έργο του Hobson, παρά τις κριτικές ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί έναντί του στη διάρκεια του 20ού αιώνα, παραμένει η πρώτη καθοριστική συμβολή στην εξέταση του φαινομένου του ιμπεριαλισμού και μείζονα επιρροή σε όλες σχεδόν τις μαρξιστικές θεωρίες του φαινομένου έως και τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το έργο μέχρι σήμερα δεν είχε μεταφραστεί ποτέ στην ελληνική γλώσσα, είναι όμως γνωστό εξαιτίας της επίδρασης που άσκησε κατά κύριο λόγο, αν και όχι αποκλειστικά, στις αντίστοιχες μαρξιστικές θεωρίες του ιμπεριαλισμού της περιόδου όπως του Λένιν, της Λούξεμπουργκ κ.ά. που ανέλυσαν και αξιοποίησαν την μελέτη αυτή του Hobson για τις επεξεργασίες, τις θέσεις και τα έργα τους.