Sonderkommando

Με γλώσσα αιχμηρή και ελλειπτική, ακροβατώντας μεταξύ βεβήλωσης και ιερότητας, ο Γιάννης Στίγκας αποπειράται αυτή τη φορά όχι μια ελεύθερη πτώση, αλλά έναν οδυνηρό καταποντισμό ώς τα έσχατα βάθη της Κόλασης κι ακόμα πιο κάτω. Στην καταβύθιση αυτή δεν έχει για οδηγό του τον Βιργίλιο ή τον Δάντη· τον συνοδεύουν οι ίδιοι οι κολασμένοι. Οι Sonderkommando σε χρόνο βασανιστικά και αέναα ενεστώτα, συνθέτουν θραυσματικά την εικόνα του Κακού, εγκλωβισμένοι μεταξύ οδύνης, ενοχής και εξιλέωσης.
Συνομιλώντας άλλοτε με τον Μένγκελε, τον Σπέερ, την Ίρμα Γκρέζε και τον Άιχμαν κι άλλοτε με τον Πρίμο Λέβι, τον Αμερύ τον Γκρόσμανν και τον Σαίξπηρ, ο ποιητής δεν ψάχνει για απαντήσεις, αλλά απεργάζεται, σαν σε τροχό βασανιστηρίων, τα ίδια αναπάντητα ερωτήματα.
Ο Στίγκας επιλέγει με ενάργεια και ακρίβεια την κάθε λέξη, ίσως γιατί
η αποτυχία της γλώσσας
πονά περισσότερο
σε εποχές βαριά μονοσύλλαβες.

Sonderkommando : Ειδικές μονάδες εργασίας στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης. Αποτελούνταν από νεαρούς άνδρες, συνήθως εβραϊκής καταγωγής. Υπό την απειλή της εκτέλεσης, εξαναγκάζονταν να συμμετάσχουν στη θηριωδία των ναζί. Στα αποτρόπαια καθήκοντά τους συγκαταλέγονταν η εισαγωγή των θυμάτων στους θαλάμους αερίων, η εξαγωγή των πτωμάτων από τους θαλάμους, η καύση των νεκρών στα κρεματόρια και στους λάκκους αποτέφρωσης, η κοπή των γυναικείων μαλλιών, η εξόρυξη των χρυσών δοντιών, η σύνθλιψη των οστών, το σκόρπισμα της τέφρας.
Ήταν η μοναδική ομάδα αιχμαλώτων στην ιστορία των λάγκερ του Άουσβιτς που εξεγέρθηκε, ανατινάσσοντας μάλιστα το κρεματόριο IV. Η διάρκεια ζωής των Sonderkommando ήταν τρεις με τέσσερις μήνες, μιας και ως φορείς του «μυστικού» της Τελικής Λύσης εξοντώνονταν από τα Ες Ες. Η επόμενη ομάδα Sonderkommando αναλάμβανε την καύση των προκατόχων της. Λιγότεροι από εκατό επιβίωσαν. Λιγότεροι από είκοσι θέλησαν/μπόρεσαν να μιλήσουν για την κόλαση που έζησαν.