Η μηχανή και το δίκτυο

Η μηχανή και το δίκτυο συνιστούν δύο αντίθετες δομές οργάνωσης, οι οποίες έχουν χρησιμοποιηθεί σε διαφορετικές περιπτώσεις για την απόδοση, σημασιών αναφορικά με την έννοια της χωρικότητας. Ακριβώς, όμως, εξ αιτίας των διαφορών τους, η μηχανή και το δίκτυο μπορούν να αποτελέσουν δύο συμπληρωματικές δομές, ενταγμένες σε ένα σύνθετο πρότυπο. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο διερευνάται στην παρούσα έρευνα. Αρχικά εντοπίζονται και αξιολογούνται οι διαφορές και οι αναλογίες μεταξύ μηχανής και δικτύου ως τεχνολογικά επιτεύγματα και ακόλουθα ως προς την προσαρμογή τους στην απόδοση της έννοιας της χωρικότητας. Ανάλογα διερευνώνται οι δυνατότητες συγκρότησης ενός σύνθετου προτύπου για το χώρο που να συνδυάζει τις δύο δομές, με εφαρμογή στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Μέσα από σχεδιαστικές προσπάθειες του μοντερνισμού κατά τις περιόδους του μεσοπολέμου και του ύστερου μοντερνισμού πάνω άλλοτε στη μία δομή άλλοτε στην άλλη, αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και των δύο δομών· ταυτόχρονα, όμως, διαπιστώνεται ότι οι δομές αυτές μεταφράζονται με τρόπους, έτσι ώστε περισσότερο να ικανοποιείται μια πιθανή μεταξύ τους σχέση. Η παρατήρηση αυτή ισχυροποιείται με την εξέταση επιλεγμένων παραδειγμάτων της σύγχρονης αρχιτεκτονικής έρευνας.

“Πως θα έπρεπε λοιπόν να αρχίζει σήμερα η εκπαίδευση του αρχιτέκτονα; Σε ένα παλιό σχεδιαστήριο με τα σχεδιαστικά εργαλεία αιώνων ή σε ένα φορητό υπολογιστή με ασύρματη επαφή στο διαδίκτυο; Έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες για να αρχίσει η εκπαίδευση αυτή σε φορητό υπολογιστή με ασύρματη επαφή στο διαδίκτυο, χωρίς σχεδιαστήριο, χωρίς μολύβι; Με το ερώτημα αυτό βρέθηκε αντιμέτωπος ο συγγραφέας του βιβλίου που κρατάτε στα χέρια σας όταν κλήθηκε να διδάξει σε πρωτοετείς σπουδαστές αρχιτεκτονικής και είναι πιθανό να “δόθηκε” στην έρευνα που οδήγησε στη συγγραφή του προσπαθώντας να απαντήσει σε ορισμένες πτυχές του. Κινήθηκε στο ενδιάμεσο της μοντέρνας εποχής, που αντιμετώπισε τη μηχανή ως πρότυπο, και μιας μεταγενέστερης εποχής, που έδωσε την πρωτοκαθεδρία στο δίκτυο. Οι εμβαθύνσεις του έχουν περιγράψει τη μεταβολή αυτή αλλά και την προβολή της στο σύγχρονο σχεδιασμό του χώρου, στην εποχή της πληροφορίας. Με αυτό τον τρόπο έχει θέσει θεωρητικά θεμέλια για την κατανόηση και την ερμηνεία των πιο σημαντικών αλλαγών στο χώρο της αρχιτεκτονικής των τελευταίων χρόνων.” (Παναγιώτης Τουρνικιώτης