Ο Νορβηγός που πολέμησε τη Χούντα

Ο νορβηγός δημοσιογράφος Άρνε Τρέχολτ εξιστορεί τη στράτευσή του εναντίον της δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Μέσα από το συγγραφικό του έργο και την πολιτική του δράση ο Τρέχολτ αγωνίστηκε σθεναρά καθ’ όλη τη διάρκεια της Επταετίας ενάντια στο στρατιωτικό καθεστώς, όντας ένας από τους πιο δραστήριους πολέμιους της Χούντας στις σκανδιναβικές χώρες. Επιπλέον, υπήρξε ένας οξυδερκής παρατηρητής της ελληνικής πολιτικής σκηνής στις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Με μια γλαφυρή γραφή, που θυμίζει σκανδιναβικό αστυνομικό μυθιστόρημα, ο Τρέχολτ αφηγείται τη σχεδόν μυθιστορηματική περίπτωση του Παντελή Μαρκετάκη, πρώην πολιτικού κρατούμενου, που, από ελεγχόμενος μάρτυρας υπέρ του καθεστώτος, έφτασε να καταθέτει εναντίον του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 1909, προτού ζητήσει άσυλο στη Νορβηγία.
Το βιβλίο εμπλουτίζεται μ’ ένα κείμενο αναμνήσεων, όπου ο Τρέχολτ αποτυπώνει με τη βοήθεια πληθώρας στοιχείων τη συνεισφορά του ίδιου και των συμπατριωτών στην εκστρατεία αλληλεγγύης με τους έλληνες δημοκράτες. Μέσα απ’ αυτήν την πολύτιμη μαρτυρία δίνεται η ευκαιρία στον έλληνα αναγνώστη να αντιληφθεί τις υπόγειες διεργασίες γύρω από τη λεγόμενη «Ελληνική Υπόθεση» στο Στρασβούργο, η οποία οδήγησε στην αποχώρηση της χουντικής Ελλάδας από το Συμβούλιο της Ευρώπης και καταγράφηκε ως κομβική στιγμή στην ιστορία της καταγγελίας των βασανιστηρίων και της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επιπλέον, αναδεικνύει το μέγεθος της συμμετοχής των σκανδιναβικών κοινωνιών στον αγώνα για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα.
Η μαρτυρία του Τρέχολτ έρχεται έτσι να αναδείξει τη συχνά λησμονημένη ευρωπαϊκή διάσταση του αντιδικτατορικού αγώνα. Μας θυμίζει ότι νεαροί Δυτικοευρωπαίοι δραστηριοποιήθηκαν ενεργά, στηρίζοντας με κάθε δυνατό μέσο, νόμιμο ή και παράνομο, τις προσπάθειες για την υπεράσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών και των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη χουντοκρατουμενη Ελλάδα, συνεργαζόμενοι στενά με έλληνες αντιστασιακούς και αντιφρονούντες. Η περίπτωση του Τρέχολτ αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της στράτευσης μιας από τις πλέον πολιτικοποιημένες και αλληλέγγυες γενιές που γνώρισε η ευρωπαϊκή ήπειρος τον 20ό αιώνα.