Φεντέρ ή Ο πλούσιος σύζυγος

Ο “Φεντέρ ή ο πλούσιος σύζυγος”, ανολοκλήρωτη νουβέλα του Σταντάλ, γράφεται το 1839, αλλά μένει ανέκδοτη έως το 1855. Το διαζευκτικό του τίτλου λειτουργεί όχι εναλλακτικά αλλά ανταγωνιστικά: ο Φεντέρ ως ενσάρκωση του πάθους (καλλιτεχνικού, ερωτικού) αντιπαρατίθεται στον βαθύπλουτο σύζυγο και στην ποταπότητα του χρήματος. Στο κείμενο συμπυκνώνονται και συνδυάζονται ευρηματικά ορισμένα από τα πάγια θέματα του συγγραφέα (έρωτας, τέχνη, εξουσία, φιλοδοξία για κοινωνική διάκριση), με εμφανή την απομυθευτική πρόθεση.

Αισθαντικός νεαρός με καλλιτεχνικές ανησυχίες έρχεται σε ρήξη με την πατρική εξουσία· ακολουθώντας τη φωνή της καρδιάς και όχι του χρήματος, περιφρονεί την τετράγωνη, πεζή λογική της συσσώρευσης κέρδους και τη θέση που του προδιαγράφουν οι εμπορικές δραστηριότητες του ζάπλουτου γεννήτορα, Γερμανού εγκατεστημένου στη Μασσαλία· συνάπτει “αταίριαστο” γάμο (με συνομήλικη ηθοποιό), εγκαταλείπει την επαρχία και έρχεται να σταδιοδρομήσει ως ζωγράφος στο Παρίσι. Γνώριμο το θέμα (νεαρός επαρχιώτης αναζητεί επαγγελματική και κοινωνική επιτυχία στην πρωτεύουσα), παρουσιασμένο ωστόσο με απρόβλεπτες διακυμάνσεις, γοργές εξελίξεις και ανατροπές που θα οδηγήσουν στη σταδιακή αστοποίηση του ευφάνταστου και αντικονφορμιστή νεανία: ο “ρομαντικός”, παρορμητικός έφηβος μεταβάλλεται σε ικανό διαχειριστή τόσο των επαγγελματικών όσο και των συναισθηματικών υποθέσεών του – με κύριο καταλύτη το “άρωμα γυναίκας” (odor di femmina). Από ένα σημείο και πέρα, ο Φεντέρ δεν επιθυμεί να ανατρέψει την κοινωνία αλλά να ενταχθεί σε αυτή, να γίνει αποδεκτό και αναγνωρίσιμο μέλος της.

(από τον πρόλογο της Λίζυς Τσιριμώκου)