Κριτική ιστορία του μαρξισμού

Ένα “αιρετικό” και αιχμηρό βιβλίο που θέτει νέα ερωτήματα για την ιστορία του μαρξισμού χωρίς “ιερά και όσια”…

Αυτό το δοκίμιο συγκεντρώνει σε μία ενιαία συζήτηση τρεις διαστάσεις που συνήθως παρουσιάζονται χωριστά, δηλαδή μία αυθεντική φιλοσοφική ερμηνεία του Μαρξ, μία πρόταση περιοδολόγησης της ιστορίας του μαρξισμού από τον Ένγκελς μέχρι σήμερα, και τέλος μία ιστορική και φιλοσοφική κριτική του ωφελιμιστικού αρχέτυπου στη φιλοσοφία και στις κοινωνικές επιστήμες.

Η φιλοσοφία του Μαρξ παρουσιάζεται ως μία μορφή νατουραλιστικού, ιστορικού και διαλεκτικού ιδεαλισμού, ενώ η κριτική του στην οικονομία διαχωρίζεται από κάθε “αριστερή” παραλλαγή της πολιτικής οικονομίας.

Η ιστορία του μαρξισμού περιοδολογείται σε τρεις διαδοχικές εποχές, δηλαδή την εποχή της ίδρυσης ή πρωτο-μαρξισμό (1875-1914), την εποχή της οικοδόμησης ή μεσο-μαρξισμό (1914-1956), και τέλος την εποχή της διάλυσης ή ύστερο-μαρξισμό (1956-1991). Για τη σημερινή εποχή τίθεται ανοιχτά το πρόβλημα: είναι μια εποχή ενός δηλωμένου μετα-μαρξισμού ή εποχή μιας δυνατής, και καθόλου εγγυημένης, νέας ανασυγκρότησης του ίδιου του μαρξισμού, σε βάσεις όμως ριζικά διαφορετικές από τις τρεις προηγούμενες.

Το ωφελιμιστικό μοντέλο στην φιλοσοφία και στις κοινωνικές επιστήμες, που σήμερα είναι κυρίαρχο και ασφυκτικό, ερευνάται πρώτα στην περίοδο της επιβεβαίωσής του, σε ανταγωνισμό με τα αντίπαλα μοντέλα του φυσικού δικαίου και του κοινωνικού συμβολαίου, κατόπιν στην εποχή της αμφισβήτησής του εκ μέρους κυρίως του Χέγκελ και του Μαρξ, και τέλος στους τρόπους της σημερινής ηγεμονίας του, στενά συνδεδεμένη με τις απαιτήσεις απόλυτης κυριαρχίας της οικονομίας πάνω σε κάθε άλλη φιλοσοφική, πολιτική και κοινωνική λογική, ξένη προς αυτό.