Μεγάλη ιδέα (1844-1922)

…Χαμένη γη και προσφυγιά, τα πόδια εδώ, αλλού η καρδιά κομμάτια μου ψάχνω να βρω να κάνω ρίζες να ξανασταθώ και να φωνάξω με φωνή που να ματώσουν οι ουρανοί όλοι μας ’σφαζαν και μας πνίγανε μαζί, Εγγλέζοι, Γάλλοι κι Αμερικανοί…
Ιάκωβος Καμπανέλης, Το μεγάλο μας τσίρκο

Εκατό χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ανανεώνεται η συζήτηση για το γεγονός, τις αιτίες και τις συνέπειές του. Το σύγχρονο διεθνές περιβάλλον και οι ομοιότητές του με το κλίμα που επικρατούσε τις παραμονές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οξύνουν τη σύγκρουση των ιδεολογικών ρευμάτων.

Ο ρόλος των πολιτικών παρατάξεων και η στάση των μεγάλων δυνάμεων αποτελούν βασικό πεδίο αντιπαράθεσης. Το σημαντικότερο είναι πως η Μικρασιατική Καταστροφή δεν αποτέλεσε μια ιστορική «στιγμή», αλλά την κορύφωση της Μεγάλης Ιδέας, του κυρίαρχου στην ελληνική κοινωνία ιδεολογικού σχήματος από τη γέννηση του ελληνικού κράτους μέχρι και το 1922.

Η ανάδειξη αυτής της συνέχειας, η οποία οδήγησε στις φλόγες της Σμύρνης, αποτελεί βασικό στόχο του βιβλίου. Υπηρετείται με την παρουσίαση των σημαντικότερων ιστορικών γεγονότων της περιόδου 1844-1922. Από τον Κωλέττη και τον Κριμαϊκό Πόλεμο μέχρι τα Λαυρεωτικά και τον πόλεμο του 1897 και από τον Μακεδονικό Αγώνα στον Εθνικό Διχασμό, στην εκστρατεία στην Ουκρανία και στην τραγική κατάληξη στη Μικρά Ασία. Η σχέση μεταξύ των γεγονότων αυτών και της Μεγάλης Ιδέας αποδεικνύει όχι μόνο την ανεδαφικότητά της αλλά και –κυρίως– την επικινδυνότητά της για τους λαούς της περιοχής, πρωτίστως φυσικά για τον ελληνικό.

Σήμερα που η φωτιά φουντώνει πάλι η μνήμη είναι πολύτιμη…