Η ωμότητα των πραγμάτων

Ξανακυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Άγρα το περίφημο βιβλίο με τις συζητήσεις του David Sylvester με τον Francis Bacon, ενός από τους σημαντικότερους ζωγράφους του β΄ μισού του 20ου αιώνα, που είχε πρωτοεκδοθεί το 1989. Θεωρείται παγκοσμίως ως ένα από τα σημαντικότερα κείμενα περί ζωγραφικής.

… Το αν οι παραμορφώσεις, που εγώ πιστεύω πως μερικές φορές βοηθούν να βγει η εικόνα προς τα έξω με πιο βίαιο τρόπο, είναι καταστροφές, μου φαίνεται πολύ αμφισβητήσιμο. Δεν νομίζω ότι πρόκειται για καταστροφή. Μπορεί να θεωρηθεί σαν καταστροφή στο εικονογραφικό επίπεδο. Πάντως όχι σ’ αυτό το πράγμα που εγώ θεωρώ ότι είναι τέχνη. Καθένας φέρνει στην επιφάνεια την αντίληψη και την αίσθηση της ζωής με τον μοναδικό τρόπο που μπορεί. Δεν λέω ότι αυτός είναι καλός τρόπος, όμως ο καθένας προσπαθεί να πείσει με τον οξύτερο δυνατό τρόπο …
(Francis Bacon)

Όταν πρωτοεκδόθηκε αυτό το βιβλίο, πριν αρκετά χρόνια, έγινε δεκτό σαν μια μοναδική συνεισφορά στη βιβλιογραφία της σύγχρονης τέχνης. Ο Stephen Spender υποστήριξε σ’ ένα κύριο άρθρο του στο Times Literary Supplement ότι “ίσως επηρεάσει τη ζωγραφική του τελευταίου τέταρτου του αιώνα μας τόσο, όσο επηρέασαν την ποίηση του ’20 και του ’30 τα κριτικά κείμενα του Ezra Pound και του T.S. Eliot”. Ο Graham Greene, που το επέλεξε ως το βιβλίο της χρονιάς εκείνης, έγραψε στον Observer: “…Ένα συναρπαστικό ντοκουμέντο που μπορεί να θεωρηθεί ανάλογο των Ημερολογίων του Delacroix και των επιστολών του Gauguin”. Ο Michel Leiris έχει παρατηρήσει: “Η δουλειά του Bacon κουβαλάει τα ίχνη των πράξεών του, όπως η ανθρώπινη σάρκα φέρει τα τραύματα ενός δυστυχήματος ή μιας επίθεσης”.

Αυτές οι εξαιρετικά αποκαλυπτικές συνεντεύξεις του ζωγράφου Francis Bacon στον διάσημο κριτικό της τέχνης David Sylvester έγιναν στο διάστημα 1962-1986. Σ’ αυτές βρίσκεται συμπυκνωμένη μια μοναδική κατάθεση του Bacon πάνω στην τέχνη του και την τέχνη γενικά. Με μια σπάνια και σπινθηροβόλα χρήση της γλώσσας ο Bacon μιλά για τους στόχους του σαν ζωγράφος, τον τρόπο που δουλεύει, τη ζωή του, απαντώντας με κέφι και ειλικρίνεια στις διερευνητικές ερωτήσεις του Sylvester. Η έμμονη προσπάθεια του Bacon να επαναδημιουργήσει την ανθρώπινη φόρμα, η δουλειά του πάνω σε έργα παλιών ζωγράφων και σε φωτογραφίες, η εξάρτησή του απ’ το τυχαίο, οι απόψεις του για τους τρόπους με τους οποίους έχει ερμηνευθεί η δουλειά του, είναι μερικά από τα θέματα που συζητήθηκαν και διερευνήθηκαν σε βάθος κατά τη διάρκεια αυτών των συναντήσεων.

Οι συνεντεύξεις έχουν ξαναμονταριστεί δημιουργικά απ’ τις πρωτότυπες μαγνητοφωνήσεις. Το αποτέλεσμα είναι ένα επίτευγμα της τέχνης του μοντάζ: ένα βιβλίο που δεν διακρίνεται μόνο για τη συνεκτικότητα και μοναδικότητά του, αλλά διατηρεί συγχρόνως το ενδιαφέρον, τη φρεσκάδα και την ατμόσφαιρα της συζήτησης ανάμεσα σε δύο ανθρώπους αναλόγου πνευματικού επιπέδου, που όμως οι διαφορετικές ευαισθησίες τους αναπτύσσονται ελεύθερα.

Τα κείμενα συνοδεύονται από 146 φωτογραφίες. Την ελληνική έκδοση συμπληρώνουν ένα χρονολόγιο, ένα δοκίμιο του Andrew Durham για την τεχνική του Bacon καθώς και 14 έγχρωμες εικόνες (8 μονά έργα και 2 τρίπτυχα).