Τα μαθηματικά της πανδημίας

Από τον λοιμό των Αθηνών, το 430 π.Χ., και τη μαύρη πανώλη τον 14ο αιώνα ώς την ισπανική γρίπη το 1918 και την COVID-19 στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2020 η ανθρωπότητα έρχεται περιοδικά αντιμέτωπη με πανδημίες που έχουν τεράστιες κοινωνικές επιπτώσεις. Σήμερα, βέβαια, ζούμε σε μια εποχή πολύ διαφορετική από εκείνη των αρχαίων Αθηναίων ή των Ευρωπαίων του Μεσαίωνα, ή ακόμα και από εκείνη στην οποία βρισκόταν ο κόσμος κατά το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα. Ξέρουμε ποιον πολεμάμε και δουλεύουμε με προηγμένα εργαλεία· αυτά συγκροτούν ένα πλαίσιο στο οποίο τα μαθηματικά παίζουν εξέχοντα ρόλο και αποδεικνύονται όπλο καθοριστικής σημασίας. Οι μαθηματικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται προκειμένου να προλαμβάνουμε, να προβλέπουμε, να ελέγχουμε και να καταπολεμούμε τις ασθένειες αξιοποιούν πρακτικά όλο τον επιστημονικό κλάδο, από τις διαφορικές εξισώσεις μέχρι τη βελτιστοποίηση, ενώ περιλαμβάνουν επίσης τη στατιστική, τις χρονοσειρές, τις αλυσίδες Μαρκόφ, τις αριθμητικές μεθόδους, τη γεωμετρία κ.λπ.· η μαθηματική επιστήμη βρίσκεται κυριολεκτικά στην υπηρεσία της κοινωνίας.