Destroy Athens

Πολλοί διαπιστώνουν την έκλειψη των αφηγήσεων. Ο λόγος που δίνεται συνήθως έχει να κάνει με την εποχή, μια “σχετικιστική” ή “διαχειριστική” εποχή, όπου οι μεγάλες αφηγήσεις θα φάνταζαν είτε κοινότοπες είτε ψευδείς είτε -το χειρότερο- παρωχημένες. Και είναι γεγονός ότι ως επί το πλείστον τα πεδία του δημόσιου λόγου -η πολιτική, η επιστήμη, η φιλοσοφία- μοιάζουν να τις αποποιούνται. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου, κατά τα φαινόμενα, τα μεγάλα, τα σκοτεινά, τα νεφελώδη ζητήματα της ύπαρξης αποτελούν πλέον σε ολοένα αυξανόμενο βαθμό θεωρητικά αντικείμενα.

Με αυτή την έννοια, η σύγχρονη τέχνη είναι ένα προνομιακό πεδίο. Μολονότι συχνά φαίνεται ότι έχει περάσει αρκετό χρόνο να διεκδικεί τις δυνατότητες άλλων κλάδων, η τέχνη εξακολουθεί -στις σπουδαιότερες τουλάχιστον εκφάνσεις της- να διατηρεί τούτο το προνόμιο: μιλάει για όλα εκείνα τα οποία κανένας άλλος δεν μπορεί να αγγίξει, με τρόπο τον οποίο κανένας δεν μπορεί να φανταστεί προτού βρεθεί απέναντί της. Οι μεγάλες αφηγήσεις, περισσότερο ίσως από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη εποχή, ανήκουν στην τέχνη.

Δεν πρόκειται βέβαια για ένα προνόμιο αυτονόητο ή προφανές. Ακόμη και όταν ένα έργο τέχνης το κατακτά, απαιτείται κάτι τουλάχιστον ακόμη για να αποκτήσει το έργο το νόημά του. Αυτό είναι η δέσμευση του θεατή, η πιθανότητα ένταξής του στην αφήγηση, με τρόπο που ο μονόλογος του έργου να γίνει μονόλογος του θεατή, σαν διπλή απαγγελία.

Αποτελεί πρόκληση το να εντάξει κανείς τέτοιες αφηγήσεις σε μια ευρύτερη αφήγηση. Από μερικές απόψεις, πρόκειται για ύβρη. Και δεν θα ήταν δύσκολο να βρεθεί κανείς αντιμέτωπος με πολλούς που θα θεωρούσαν κάτι τέτοιο ανεπίτρεπτο από ηθική άποψη. Συγκεκριμένα, μάλιστα, οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση αυτή πιθανώς δεν είναι αυτοί που θα περίμενε κανείς να δει- όλους μαζί τουλάχιστον. Πολλοί είναι σίγουρα τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους ως προς τους στόχους και τους τρόπους τους, ώστε είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς εκ των προτέρων πώς εντάσσονται στην ίδια αφήγηση.

Προτείνουμε όμως ότι η αφήγηση είναι ακριβώς ο τρόπος εκφοράς με τον οποίον εξασφαλίζονται τα εξής: Κάθε καλλιτεχνικό έργο είναι από μόνο του ένα σύμπλεγμα πολυεπίπεδων αναγνώσεων το οποίο μας επιτρέπει να χαθούμε στο χάσμα που ανοίγεται μπροστά μας και να αναγνωρίσουμε σε αυτό ποικιλοτρόπως τον εαυτό μας. Ταυτόχρονα εξακολουθεί να υπάρχει ένα βασικό νήμα, το οποίο ακολουθούμε, μια ευρεία ανάγνωση που μας οδηγεί βήμα προς βήμα στην πορεία της ιστορίας και συνεπώς σε μια συγκεκριμένη δέσμευση προς τα έργα, σε μια βαθιά ταύτιση με αυτά.

Η έκθεση “Destroy Athens” (“Καταστρέψτε την Αθήνα”) αφηγείται λοιπόν μια ιστορία. […]

Αν υπάρχει κάτι που η έκθεση “Destroy Athens” δεν είναι, τότε δεν είναι μια επισκόπηση. Δεν στοχεύει να αποτελέσει βαρόμετρο της καλλιτεχνικής παραγωγής αυτήν τη στιγμή ούτε να διδάξει κανέναν τι είναι το σημαντικό σήμερα στη σύγχρονη τέχνη ή στη γεωπολιτική συγκυρία. Δεν θέλει καν να εκφράσει μια άποψη για το τι είναι σημαντικό, καίριο, παρεμβατικό ή νέο, δεν θέλει να επιχειρηματολογήσει υπέρ μιας πρακτικής ή κατά μιας άλλης, δεν θέλει να προβλέψει πού πηγαίνουν τα πράγματα τώρα ή πού θα βρίσκονται αύριο.

Είναι μια ιστορία. Ως ιστορία, ελπίζουμε ότι έχει νόημα ανάμεσα στη στιγμή όπου αρχίζει και στη στιγμή όπου τελειώνει.

(από την εισαγωγή των επιμελητών της έκθεσης: Ξένιας Καλπακτσόγλου, Poka-Yio και Αυγουστίνου Ζενάκου)